Το κείμενο που ακολουθεί μοιράστηκε χτες στο Βιολογικό Πάτρας με αφορμή μια διαμαρτυρία φοιτητών για τις περικοπές στα εργαστήρια, εξαιτίας της γενικότερης «υποχρηματοδότησης», και γίνεται μια επιμέρους όσο και ευρύτερη κριτική αυτής της στάσης. Μπορείτε να κατεβάσετε το κείμενο και σε μορφή pdf. Αναδημοσίευση από το Athens Indymedia.

Σε μια ομιλία του το 1965 στην Αλαμπάμα ο Malcolm X περιέγραψε τη διαφορά στη συνείδηση Αφρικανών, ξεριζωμένων από την αποικιοκρατία και εγκατεστημένων στην Αμερικανική ήπειρο, με βάση τη θέση που είχαν σε σχέση με τ' αφεντικά τους, στο πλάι ή απέναντι από αυτά. Υπήρχαν οι λεγόμενοι νέγροι του σπιτιού (house negro), δούλοι-εργάτες που δούλευαν και έμεναν στο σπίτι του αφεντικού, τρώγοντας από τα αποφάγια του και φορώντας τα αποφόρια του. Από την άλλη, υπήρχαν οι νέγροι του αγρού (field negro), δούλοι-εργάτες που ζούσαν σε καλύβες, ντύνονταν με κουρέλια και έτρωγαν το χειρότερο φαγητό, βιώνοντας το μόχθο της σκλαβιάς με αναρίθμητες ταπεινώσεις, τιμωρίες και εξευτελισμούς. Γι' αυτό, αν τύχαινε το αφεντικό να αρρωστήσει, παρακαλούσαν να πεθάνει, κι αν έπιανε φωτιά το σπίτι του προσεύχονταν να φυσήξει δυνατός άνεμος. Σε αντίθεση με τους «βολεμένους» αδελφούς τους, που ποτέ δεν ήθελαν να πάθει κάτι το αφεντικό, ούτε η ιδιοκτησία του, κι έτσι, ταυτισμένοι μαζί του, την υπερασπίζονταν περισσότερο και από το ίδιο το αφεντικό, δίνοντας εντολές στους άλλους σκλάβους και διασφαλίζοντας την τάξη.

Αρκετά χρόνια μετά, στο σήμερα, το παγκόσμιο καπιταλιστικό οικοδόμημα κλονίζεται απειλητικά στη βάση του και επιτίθεται στους «από κάτω» αυτού του κόσμου. Έτσι λοιπόν, κι εδώ, το ελληνικό κράτος και κεφάλαιο έχουν βαλθεί να ξηλώσουν όλα τα κεκτημένα μας, κερδισμένα έπειτα από μακροχρόνιους κοινωνικούς-ταξικούς αγώνες. Παράλληλα, τα ψήγματα του κράτους «πρόνοιας» αφήνουν τη θέση τους στην άγρια πολύπλευρη καταστολή του κράτους «ασφάλειας». Σε αυτό το πλαίσιο επιλέγονται αναδιαρθρώσεις, «περικοπές δαπανών» ή αλλιώς «υποχρηματοδότηση» σε όλους τους τομείς, άρα και στην εκπαίδευση.

Προφανώς αυτή η κατάσταση αντανακλάται και στο τμήμα της Βιολογίας. Ήδη με τη σταδιακή εφαρμογή του νέου νόμου για την παιδεία το μάθημα της «Αναπτυξιακής Βιολογίας», της «Ζωολογίας 3» καθώς και άλλα εργαστήρια που απαιτούν υλικά προς παρατήρηση και αναλώσιμα φαίνεται να «απειλούνται»! Γι' αυτό αρκετοί φοιτητές επέλεξαν να διαμαρτυρηθούν στον πρόεδρο για τα καθέκαστα, να συγγράψουν σχετικές ανακοινώσεις, κοκ. Τόσο μέσα από συζητήσεις σε παρέες και πηγαδάκια όσο και στο γραφείο του προέδρου, συνδικαλιστές και επιστημονίσκοι φάνηκε να ενοχλήθηκαν πολύ που φέτος δε φτάνουν τα χρήματα κι οι επιχορηγήσεις για τις ζωοτομικές απαιτήσεις της Ζωολογίας. Αποτέλεσμα αυτού; Φέτος θα σφαχτούν λιγότερα άτομα απ' ότι άλλες χρονιές, και για μας αυτό είναι ένα από τα λίγα θετικά που συμβαίνουν τέτοιες μέρες. Ωστόσο, το συγκεκριμένο θέμα συσπείρωσε, έστω σε κουβέντες και έξω από συνδικαλιστικές δράσεις, πρωτοφανή αριθμό ενδιαφερόμενων - ούτε όταν ψηφιζόταν ο νόμος δε θίχτηκαν τόσο. Τα παραπάνω μας γεννούν αρκετούς προβληματισμούς και χρήζουν κριτικής.

Κατ' αρχάς, αυτοί που απαιτούν τη διασφάλιση του θεσμού της ζωοτομίας και την υπερασπίζονται, ως έχει-χωρίς εκπτώσεις, στο αστικό πανεπιστήμιο, προτάσσουν τη μετάλλαξη μας σε θεματοφύλακες της υπάρχουσας ακαδημαϊκής τάξης. Έχοντας ενσωματώσει τον επιστημονισμό στην αντίληψή τους, τόσο οι φοιτητές όσο και οι καθηγητές, μοιάζουν δογματικά πιστοί στη θρησκεία της επιστήμης. Αποδέχονται αμετάκλητα τις πρακτικές, τις μεθόδους και τις τεχνικές της επιστήμης, με τον τρόπο που εξελίχθηκαν ιστορικά, θαυμάζουν και υποκλίνονται στους κατόχους της γνώσης, θεωρώντας τους αυθεντίες. Η διάθεση τους για σχετική κριτική εξαντλείται στα όρια της «ακαδημαϊκής αμφισβήτησης», δηλαδή όχι μόνο δε ριζοσπαστικοποιείται αλλά καταντά πρακτικά ανύπαρκτη. Ευρέως διαδεδομένη, σ' αυτούς τους κύκλους, είναι και η ταύτιση της επιστημονικής-τεχνικής προόδου με την καθολική πρόοδο της ανθρωπότητας. Έτσι αγνοούν ολοκληρωτικά το γεγονός ότι, απλούστατα, στον καπιταλισμό η έρευνα για τη εξέλιξη της επιστήμης, όπως και το καθετί που μπορεί να αποδώσει κέρδος, κατευθύνονται από τους εξουσιαστές μας και προφανώς δεν εξυπηρετούν κάποιο «μεταφυσικό, πανανθρώπινο» συμφέρον. Αντίθετα, τα αποτελέσματα της καρπώνεται το κεφάλαιο. Συνεπώς, βλέπουμε τον επιστημονισμό ως αφομοιωμένο κομμάτι του κυρίαρχου λόγου και ιδεολογίας. Πόσο μάλλον όταν συνδέεται άρρηκτα με την εκμετάλλευση, τον εγκλεισμό και την αναίτια θανάτωση υγειών αισθανόμενων όντων.

Στα άτομα που επάνδρωσαν την παράσταση στον πρόεδρο, καθώς και σε όσους ανησυχούν για την ακαδημαϊκή τους πορεία (ή και καριέρα!) τώρα που θα κατακρεουργούν λιγότερα ποντίκια, βατράχια, κότες, ψάρια κοκ, χρειάζεται να δώσουμε ξεχωριστή απάντηση. Στους πρώτους λέμε ότι χρόνια τώρα η αριστερά αναλώνεται σε μια μυωπική ανθρωποκεντρική κριτική του μερικού, παραβλέποντας ηθελημένα την ολιστική κριτική που αναλύει τα δομικά, επιμέρους σημεία τα οποία συνθέτουν την κανονικότητα που βιώνουμε. Σ' αυτό το πλαίσιο η τεχνική των παρατάξεών της υπαγορεύει τη συσπείρωση κόσμου γύρω από περιορισμένου ορίζοντα αιτήματα που δύναται να αποφέρουν μικρές υλικές νίκες, ακόμα και αν αυτά είναι αντίθετα προς την απόρριψη του αστικού πανεπιστημίου (την οποία θεωρητικά μπορεί να επιδιώκουν) κι αυτό λόγω συνδικαλίστικων φαντασιώσεων. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, έτρεξαν να υπερασπιστούν τη ζωοτομία χωρίς να έχουν εμβαθύνει ποτέ στη δολοφονική της υπόσταση, προκειμένου να προσαρτήσουν κόσμο στις γραμμές τους. Οι άλλοι δε -οι επιστημονίσκοι, οι σπασίκλες και οι προσκυνητές της ομαλής εκπαιδευτικής λειτουργίας- ας καταλάβουν ότι ούτως ή άλλως η ζωοτομία σε 4 μη ανθρώπινα ζώα δε θα τους κάνει Δαρβίνους. Έχουν άραγε αναρωτηθεί γιατί κατά τα 4 χρόνια της φοίτησης στο Βιολογικό θα παρατηρήσουν μηδαμινές φορές τα ζώα στο φυσικό τους περιβάλλον; Έχουν σκεφτεί ότι όσο ο επιστημονισμός τους εξαντλείται μέσα σε σκοτεινά εργαστήρια δε θα πάρουν χαμπάρι από Βιολογία, γιατί απλά αυτή είναι η επιστήμη της ζωής και όχι του εγκλεισμού; Έχουν σκεφτεί ότι ο τρόπος που μαθαίνουμε είναι δομικά λειψός και λάθος και δε θα τους σώσει η ανατομία σε 5 αντί για 4 ζώα, που παρεμπιπτόντως θα 'θελαν να τρέχουν ελεύθερα;

Για μας κάθε αισθανόμενο ον που του επιβάλλεται η στέρηση της αυτενέργειας, ο εγκλεισμός, η καταπίεση, ο βασανισμός, ο πόνος, ο φόβος, ο θάνατος με σκοπό την ικανοποίηση ερευνητικών ορέξεων ή άλλων ανθρώπινων διαστροφικών και διατροφικών συνηθειών, είναι ένας από τους «από κάτω» αυτού του κόσμου. Αυτού του κόσμου που στηρίζεται στο αίμα των εκμεταλλευομένων και μαχόμαστε εναντίον του.

Δεν μπορούμε λοιπόν, σε καμιά περίπτωση, ούτε στην αρένα του πολιτικού εντυπωσιασμού ούτε στη σφαίρα του επιστημονισμού, να γκρινιάζουμε για τη διατάραξη της ακαδημαϊκής ομαλότητας (ως άλλοι νέγροι του σπιτιού) παρά να διεκδικούμε αποφασιστικά τα όσα μας ανήκουν. Όπως οι νέγροι του αγρού, μισούμε τόσο τους ιδεολογικούς όσο και τους εργασιακούς δυνάστες μας και στεκόμαστε στο πλάι όσων υφίστανται την καταπίεση.

Εν ολίγοις, ας αρπάξουμε την ευκαιρία αυτή και εν μέσω δομικής κρίσης του καπιταλισμού και αναδιάρθρωσης των μηχανισμών του να προτάξουμε την ολική απελευθέρωση και τη δημιουργία μιας κοινωνίας ισότητας (μεταξύ ανθρώπων και μη), αλληλεγγύης και ελευθερίας.