Δεν είναι ότι δεν υπάρχει ενεργητικότητα αυτή τη στιγμή στον κόσμο. Οποιαδήποτε μέρα, σε οποιαδήποτε ήπειρο, μπορεί να δει κανείς αντικυβερνητικές εξεγέρσεις, άμεσες δράσεις υπέρ της απελευθέρωσης των ζώων ή για την προστασία της γης, συντονισμένες προσπάθειες αντίστασης στην κατασκευή φραγμάτων, λεωφόρων, βιομηχανικών εγκαταστάσεων, εξεγέρσεις στις φυλακές, αυθόρμητα ξεσπάσματα και στοχευμένοι βανδαλισμοί από αγανακτισμένους και οργισμένους, ακηδεμόνευτες απεργίες, τη δραστηριότητα αμέτρητων κέντρων αντιπληροφόρησης, περιοδικών και κατασκηνώσεων, σχολείων και συγκεντρώσεων πριμιτιβιστικών δεξιοτήτων, ομάδες αυτομόρφωσης, τους Food Not Bombs κλπ. Ο κατάλογος των δράσεων αντίστασης και εναλλακτικών εγχειρημάτων είναι πολύ μεγάλος.  

   Αυτό που δε συμβαίνει είναι η αριστερά. Ιστορικά, έχει αποτύχει παταγωδώς. Ποιον πόλεμο, οικονομική ύφεση ή οικοκτονία έχει ποτέ αποτρέψει; Η αριστερά αυτή τη στιγμή υπάρχει κυρίως σαν ένα εργαλείο διαμαρτυρίας στα, ας πούμε, εκλογικά τσίρκα, στα οποία όλο και λιγότεροι πιστεύουν ούτως ή άλλως. Δεν αποτελεί πηγή έμπνευσης εδώ και δεκαετίες, αργοπεθαίνει.

Η αριστερά, μας στέκεται εμπόδιο και πρέπει να φύγει.

   Όλο το ζουμί είναι σήμερα στην αναρχία. Εδώ και περίπου δέκα χρόνια, γίνεται όλο και πιο ξεκάθαρο ότι οι αναρχικοί είναι νέοι με πάθος και ευφυΐα. Οι προοδευτικοί, οι σοσιαλιστές και οι κομμουνιστές είναι γκριζομάλληδες και δεν αγγίζουν τη νεολαία. Κάποια πρόσφατα κείμενα αριστεριστών (π.χ. το Infinitely Demanding από τον Simon Critchley) εκφράζουν την ελπίδα ότι η αναρχία θα αναζωογονήσει την αριστερά, που τόσο το έχει ανάγκη. Αυτό φαίνεται σε μένα απίθανο.

   Και τι είναι η αναρχία σήμερα; Κατά τη γνώμη μου, αυτή είναι η πιο σημαντική υπόθεση. Μια βασική αλλαγή συμβαίνει εδώ και ένα διάστημα, που δεν έχει βγει αρκετά προς τα έξω για ευνόητους λόγους.

   Ο παραδοσιακός ή ο κλασσικός αναρχισμός είναι τόσο ξεπερασμένος όσο και η υπόλοιπη αριστερά. Δεν είναι σε καμία περίπτωση κομμάτι της απότομης αύξησης του ενδιαφέροντος για την αναρχία που συχνά παρατηρείται. Ας σημειωθεί εδώ ότι δεν είναι ο αναρχισμός που προχωράει μπροστά αλλά η αναρχία. Όχι μια κλειστή, ευρωποκεντρική ιδεολογία, αλλά μια ανοιχτή, χωρίς όρια, αμφισβήτηση και αντίσταση.

   Η κυρίαρχη τάξη έχει δείξει ότι μπορεί να είναι απίστευτα ευέλικτη, ικανή να αφομοιώσει ή να ξεπεράσει αμέτρητες ριζοσπαστικές κινήσεις και εναλλακτικές προσεγγίσεις. Γι’ αυτό το λόγο, κάτι πιο βαθύ απαιτείται, κάτι που δε θα μπορεί να περικλειστεί στους όρους του συστήματος. Αυτός είναι ο κύριος λόγος της αποτυχίας της αριστεράς: αν η βασική αρχή δεν αμφισβητείται σε ένα βαθύτερο επίπεδο, η αφομοίωση είναι σίγουρη. Ο αναρχισμός, μέχρι τώρα, δεν έχει ξεφύγει από τη σφαίρα του κεφαλαίου και της τεχνολογίας. Έχει αποδεχθεί θεσμούς όπως ο καταμερισμός της εργασίας και η εξημέρωση της φύσης, πρωταίτια της μαζικής κοινωνίας, την οποία επίσης έχει αποδεχθεί.

   Βάλτε μια νέα προοπτική. Αυτό που κατ’ εξοχήν εμφανίζεται με πολλά ονόματα: αναρχοπριμιτιβισμός, νεοπριμιτιβισμός, πράσινη αναρχία, κριτική πολιτισμού, ανάμεσα σε άλλα. Εν ολίγοις, ας πούμε απλά ότι είμαστε πριμιτιβιστές. Υπάρχουν σημάδια αυτής της παρουσίας σε πολλά μέρη για παράδειγμα, στη Βραζιλία, όπου συνάντησα εκατοντάδες νέους κυρίως ανθρώπους στο καρναβάλι του Revoluçao το Φεβρουάριο του 2008. Πολλοί μου είπαν ότι η τάση του πριμιτιβισμού ήταν στο επίκεντρο της συζήτησης και ότι ο παλιός αναρχισμός όδευε φανερά προς το τέλος του. Υπάρχει ένα αντιπολιτισμικό δίκτυο στην Ευρώπη, που συμπεριλαμβάνει άτυπες σχέσεις και αρκετά συχνές συναντήσεις σε χώρες από τη Σουηδία έως την Ισπανία και την Τουρκία.

   Θυμάμαι τον ενθουσιασμό μου όταν ανακάλυψα Καταστασιακές ιδέες: την έμφαση στο παιχνίδι και στο δώρο, επίγειες απολαύσεις που δεν αποτελούν θυσιαστική αυταπάρνηση. Το αγαπημένο μου σύνθημα από αυτό το ρεύμα: «Κάτω από την άσφαλτο υπάρχει παραλία». Όμως εμποδίστηκαν από τα συμβούλια των εργαζομένων /παραγωγών, πτυχή του προσανατολισμού τους, που ήταν σε αντίθεση με το παιχνιδιάρικο κομμάτι. Τώρα ήρθε η ώρα να αφήσουμε το τελευταίο και να πραγματώσουμε το άλλο, το πολύ πιο ριζοσπαστικό κομμάτι.

   Μια νεαρή γυναίκα στην Κροατία το προχώρησε με το συμπέρασμα της ότι ο πριμιτιβισμός είναι στη βάση του ένα πνευματικό κίνημα. Μήπως η αναζήτηση της ολότητας, της αμεσότητας, της επανασύνδεσης με τη γη είναι κάτι μη πνευματικό; Το Νοέμβριο του 2008, ήμουν στην Ινδία In November 2008 (Delhi, Jaipur), και είδα ότι παρουσιάζοντας μια αντιβιομηχανική προσέγγιση είχε απήχηση σε ανθρώπους διαφόρων πνευματικών υποβάθρων, συμπεριλαμβανομένων και αυτών που πιστεύουν στον Γκάντι.

   Διάσπαρτες πριμιτιβιστικές φωνές και δραστηριότητες υπάρχουν αυτή τη στιγμή στη Ρωσία, στην Κίνα, στις Φιλιππίνες και αναμφίβολα και αλλού. Μπορεί να μην συγκροτεί ακόμα ένα κίνημα που ξεχύνεται κάτω από την επιφάνεια, αλλά η πραγματικότητα πιέζει προς αυτή την κατεύθυνση, όπως το βλέπω εγώ. Δεν είναι μόνο μια λογική εξέλιξη, αλλά μια στοχευμένη άρνηση στην καρδιά της κυριαρχίας, εδώ και καιρό.

   Αυτό το εκκολαπτόμενο πριμιτιβιστικό κίνημα δεν πρέπει να προκαλεί έκπληξη, δεδομένης της σκοτεινής κρίσης που βλέπουμε, που εμπλέκει κάθε σφαίρα της ζωής. Στρέφεται ενάντια στο βιομηχανικό σύστημα και στις υποσχέσεις για υψηλή τεχνολογία, οι οποίες έχουν μόνο βαθύνει την κρίση. Ο πόλεμος στο φυσικό κόσμο και μια ολοένα και περισσότερο άγονη, έρημη και χωρίς νόημα τεχνοκουλτούρα είναι αδιαμφισβήτητα γεγονότα. Η συνεχής πορεία της Μηχανής δεν είναι η απάντηση, αλλά, ουσιαστικά το πρόβλημα.   Ο παραδοσιακός, αριστερίστικος αναρχισμός ήθελε τα εργοστάσια να αυτοδιαχειρίζονται από τους εργάτες. Εμείς θέλουμε έναν κόσμο χωρίς εργοστάσια. Θα μπορούσε να είναι πιο σαφές ότι, για παράδειγμα, η υπερθέρμανση του πλανήτη είναι ένα αποτέλεσμα της εκβιομηχάνισης; Και οι δύο ξεκίνησαν πριν από 200 χρόνια και κάθε βήμα προς τη βιομηχανοποίηση είναι κι ένα βήμα προς την υπερθέρμανση του πλανήτη.

   Η πριμιτιβιστική προοπτική αντλεί από την αυτόχθονη, πριν την εξημέρωση σοφία, προσπαθεί να μάθει από τα εκατομμύρια χρόνια ανθρώπινης ύπαρξης πριν από τον πολιτισμό και έξω από αυτόν. Η οστρακοαλιεία και κυνηγετική ζωή, γνωστή και σαν κοινωνία ομάδων, ήταν η αυθεντική και μόνη αναρχία: η πρόσωπο-με-πρόσωπο κοινότητα στην οποία οι άνθρωποι αναλάμβαναν την ευθύνη για τον εαυτό τους και ο ένας για τον άλλον. Θέλουμε μια εκδοχή αυτού, έναν ριζικά αποκεντρωμένο βιόκοσμο και όχι την παγκοσμιοποιημένη, τυποποιημένη πραγματικότητα της μαζικής κοινωνίας, στην οποία όλη η λαμπερή τεχνολογία στηρίζεται στη σκλαβιά των εκατομμυρίων και τη συστηματική δολοφονία της γης. Μερικοί τρομοκρατούνται από αυτές τις νέες απόψεις. Ο Noam Chomsky, που καταφέρνει να πιστεύει ακόμα όλα τα ψέματα της Προόδου, μας αποκαλεί «γενοκτόνους». Λες και η συνεχής ανάπτυξη του μοντέρνου τεχνολογικού κόσμου δεν είναι ήδη μια γενοκτονία! 

   Βλέπω ένα αυξανόμενο ενδιαφέρον για την αμφισβήτηση αυτής της πορείας θανάτου στην οποία είμαστε.  Στο κάτω-κάτω, πού έχει κάνει καλό ο Διαφωτισμός ή ο νεωτερισμός στους ισχυρισμούς του για καλυτέρευση της ζωής; Η πραγματικότητα εξαθλιώνεται σταθερά με κάθε τρόπο. Οι πλέον σχεδόν καθημερινές ανθρωποσφαγές του «σχολείο / εμπορικό κέντρο / χώρος εργασίας» κραυγάζουν τόσο δυνατά όσο η οικολογική καταστροφή που επίσης ξεδιπλώνεται σε όλο τον κόσμο. Η αριστερά έχει προσπαθήσει να εμποδίσει την εμβάθυνση του δημόσιου λόγου, η οποία είναι επιτακτικής ανάγκης και την αναζήτηση του πραγματικού βάθους των τρομακτικών εξελίξεων που αντιμετωπίζουμε. Η αριστερά πρέπει να φύγει, έτσι ώστε ριζοσπαστικά, εμπνευσμένα οράματα να έρθουν στο προσκήνιο και να μοιραστούν.

   Ένας όλο και αυξανόμενα τεχνοποιημένος κόσμος, όπου όλα είναι σε κίνδυνο είναι αναπόφευκτος αν συνεχίσουμε να τον αποδεχόμαστε σαν τέτοιον. Η δυναμική όλου αυτού στηρίζεται στους πρωταρχικούς θεσμούς που πρέπει να αμφισβητηθούν.  Βλέπουμε τις απαρχές αυτής της αμφισβήτησης τώρα, πέρα από τους ψευδείς ισχυρισμούς της τεχνολογίας, του κεφαλαίου και του πολιτισμού του  μεταμοντέρνου κυνισμού – και πέρα από το πτώμα της αριστεράς και τους εξαιρετικά περιορισμένους ορίζοντες της.