Στο τελευταίο φύλλο της εφημερίδας «Κόντρα» υπάρχουν δύο άρθρα που αφορούν στο ζήτημα των δασικών εκτάσεων, της προστασίας τους και της λεηλασίας τους. Το ένα από αυτά είναι το παρακάτω, που περιγράφει με ποιον τρόπο μια προς αναδάσωση περιοχή μετατρέπεται σε περιοχή για κατασκευή αιολικού πάρκου, δηλαδή πώς λεηλατείται από τους καπιταλιστές. Το άλλο, με τίτλο «Πλήρης αποδιοργάνωση των δασικών υπηρεσιών», λέει πώς το κράτος μεθοδεύει την αποδιοργάνωση και την εξάλειψη οποιουδήποτε ελέγχου, που μπορεί να μπει εμπόδιο στις επενδύσεις και στα σχέδια των καταπατητών.

Αν έχουν αξία αυτά τα δύο άρθρα, είναι γιατί δείχνουν με απλό τρόπο (μέσω παραδείγματος) πώς ο καπιταλισμός ποτέ δεν πρόκειται να γίνει φιλικός προς την υπόλοιπη φύση, είτε βαφτιστεί «πράσινος», είτε «βιώσιμος», είτε, είτε. Και δείχνουν, επίσης, πως η προστασία της φύσης περνάει μέσα από την πάλη ενάντια στην καπιταλιστική εκμετάλλευση, ενάντια στην εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, στοιχείο το οποίο θα προσπαθήσουμε να αναλύσουμε περισσότερο σε μελλοντική ανάρτηση.

Εδώ και χρόνια οι πράσινες και μπλε κυβερνήσεις διεύρυναν με νομοθετικές παρεμβάσεις τις επιτρεπόμενες παρεμβάσεις που προβλέπονταν από το Ν. 998/79 στα δάση και τις δασικές εκτάσεις. Για αρκετά χρόνια και ιδιαί-τερα τη δεκαετία του 90, το ΣτΕ (ολομέλεια) και ιδιαίτερα το Ε’ Τμήμα του είχαν δημιουργήσει, με πολλές αποφάσεις, μια παράδοση υπεράσπισης των δασών και των δασικών εκτάσεων και κατά κάποιο τρόπο δημιουργούσαν προβλήματα στις κυβερνήσεις με τις αποφάσεις τους. Αυτή η τάση άρχισε να υποχωρεί και φτάσαμε στο 2012 που κατακαλόκαιρα το ΣτΕ (ολομέλεια) εξέδωσε την απόφαση 2499 (δημοσιεύτηκε στις 10 Ιούλη), νομιμοποιώντας τις αποφάσεις των κυβερνήσεων, με τις οποίες επιτρεπόταν η κατασκευή αιολικών πάρκων σε εκτάσεις που έχουν κηρυχτεί αναδασωτέες.

Ως παράδειγμα παραθέτουμε απόσπασμα από μια τέτοια απόφαση: «4. Με την επιφύλαξη των περιπτώσεων β’, γ’ και δ’ της παραγράφου 1 του παρόντος άρθρου, επιτρέπεται η χωροθέτηση αιολικών εγκαταστάσεων εντός δασών, δασικών και αναδασωτέων εκτάσεων». (Εγκριση ειδικού πλαισίου χωροταξικού σχεδιασμού, ΦΕΚ 2464Β/2008, η επισήμανση δική μας).

Πριν συνεχίσουμε, θεωρούμε απαραίτητο να επισημάνουμε, ότι και στο νόμο 998/79 (στο κεφάλαιο ΣΤ’ για τις επιτρεπόμενες παρεμβάσεις στα δάση και τις δασικές εκτάσεις) υπήρχαν πολλές αντισυνταγματικές διατάξεις που ήταν καταστροφικές για τα δάση. Οταν ο νόμος 998/79 συζητιόταν στη βουλή, αρκετοί δασολόγοι είχαν δώσει μάχη για να καταργηθούν ή να ελαχιστοποιηθούν αυτές που θα παρέμεναν στον ψηφισμένο νόμο. Αυτά προς το παρόν. Θα επανέλθουμε μιλώντας πιο συγκεκριμένα για τις αντισυνταγματικές διατάξεις του νόμου 998/79, ειδικά γι’ αυτές που πρωτοεισήχθησαν το 1979.

Με βάση το άρθρο 117 παρ. 3 του συντάγματος, που τυπικά εξακολουθεί να ισχύει και τώρα, απαγορεύεται απόλυτα οποιαδήποτε αλλαγή στη χρήση εκτάσεων που έχουν κηρυχτεί αναδασωτέες. Αναφέρει συγκεκριμένα το σύνταγμα: «Δημόσια ή ιδιωτικά δάση και δασικές εκτάσεις που καταστράφηκαν ή καταστρέφονται από πυρκαγιά ή που με άλλο τρόπο αποψιλώθηκαν ή αποψιλώνονται δεν αποβάλλουν για το λόγο αυτό το χαρακτήρα που είχαν πριν καταστραφούν, κηρύσσονται υποχρεωτικά αναδασωτέες και αποκλείεται να διατεθούν για άλλο προορισμό» (η επισήμανση δική μας).

Αυτή η απόλυτη συνταγματική απαγόρευση έγινε διάτρητη, αρχικά από τις κυβερνήσεις και στη συνέχεια από το ΣτΕ με τις αποφάσεις που κατά καιρούς εξέδιδε. Η απόλυτη απαγόρευση αλλαγής χρήσης των εκτάσεων που έχουν κηρυχτεί αναδασωτέες δεν είναι προϊόν «επιστημονικής διαστροφής» ή «διαστροφής των νομικών». Ακόμη και σήμερα εξακολουθούν να εμφανίζονται μειοψηφίες στο ΣτΕ (Ολομέλεια και Ε’ Τμήμα), που υπερασπίζονται με πάθος τη συνταγματική απαγόρευση της αλλαγής χρήσης εκτάσεων που έχουν κηρυχτεί αναδασωτέες.

Η συνταγματική αυτή «εκτροπή» από το ΣτΕ, που υποτίθεται ότι είναι ο θεματοφύλακας του συντάγματος και που για πολλούς οι προηγούμενες αποφάσεις του είχαν γίνει φετίχ, σε βάρος και των εκτάσεων που είχαν κηρυχτεί αναδασωτέες πλέον, έχει μια ιστορία. Ξεκίνησε με την απόφαση 68/2011 της Επιτροπής Αναστολών, συνεχίστηκε με την απόφαση 2474/2011 του Ε’ Τμήματος (που ήταν σε επταμελή σύνθεση) και ολοκληρώθηκε με την απόφαση 2499/2012 της Ολομέλειας του ΣτΕ. Και στις δύο συνθέσεις του ΣτΕ πρόεδρος ήταν ο αντιπρόεδρός του Κ. Μενουδάκος.

Οι δύο τελευταίες αποφάσεις δεν ήταν ομόφωνες. Υπήρξαν ισχυρές μειοψηφίες που ανάμεσα στ’ άλλα διαφώνησαν για την εγκατάσταση αιολικών πάρκων σε εκτάσεις που είχαν κηρυχτεί αναδασωτέες. Με βασικό επιχείρημα την απόλυτη απαγόρευση που προβλέπει το άρθρο 117 παρ. 3 του συντάγματος για την αλλαγή χρήσης των εκτάσεων που έχουν κηρυχτεί αναδασωτέες, στο Ε’ Τμήμα οι μειοψηφούντες ήταν δύο στους επτά συμβούλους και στην ολομέλεια εννιά στους είκοσι πέντε. Τα περί μειοψηφιών δεν τα αναφέρουμε για να ισχυριστούμε ότι υπάρχουν προοπτικές αλλαγής των συσχετισμών στο ΣτΕ. Μακριά από εμάς τέτοιες αντιλήψεις, γιατί απλούστατα είναι άλλος ο ρόλος των αστών δικαστών, είναι άλλες οι ιστορικές και πολιτικές συγκυρίες και έχει κλείσει ο κύκλος του ΣτΕ που εξέδιδε και αποφάσεις υπέρ των δασών και των δασικών εκτάσεων. Η πλάστιγγα έγειρε οριστικά υπέρ των λεγόμενων αναπτυξιολόγων δικαστών.

Η Επιτροπή Αναστολών του ΣτΕ που εξέδωσε την απόφαση 68/2011, προκειμένου να δικαιολογήσει τη στροφή της υπέρ της εγκατάστασης αιολικών πάρκων σε εκτάσεις κηρυγμένες αναδασωτέες βάφτισε το κρέας ψάρι. Παραθέτουμε ένα απόσπασμα από την αρχική εισήγηση αυτής της κατάπτυστης απόφασης: «Λόγος ακυρώσεως, κατ’ επίκληση νομολογίας του δικαστηρίου, κατά την οποία επέμβαση σε αναδασωτέες εκτάσεις επιτρέπεται μόνο μετά την πραγματοποίησή της… δεν είναι προδήλως βάσιμος. Η νομολογία αυτή διαμορφώθηκε υπό την ισχύ διαφορετικού νομικού καθεστώτος και για υποθέσεις με διαφορετικά πραγματικά δεδομένα, αφού δεν αφορούσαν σταθμό ανανεώσιμων πηγών ενέργειας αλλά διαφορετικά έργα» (οι επισημάνσεις δικές μας).

Πρόκειται για ψευδείς ισχυρισμούς που επιστρατεύτηκαν προκειμένου να δικαιολογήσουν την εκ διαμέτρου αντίθετη, σε σχέση με το παρελθόν, προσέγγισή τους για την εγκατάσταση ή μη αιολικών πάρκων σε εκτάσεις κηρυγμένες ως αναδασωτέες. Το επόμενο διάστημα, μετά από αίτημα των καπιταλιστών που ασχολούνται με τα φωτοβολταϊκά, το ΣτΕ (είτε στο Ε’ Τμήμα είτε σε Ολομέλεια) θα εκδώσει άλλη απόφαση με την οποία θα επιτρέπει την εγκατάσταση και φωτοβολταϊκών σε εκτάσεις που έχουν κηρυχτεί αναδασωτέες.

Είναι φανερό, ότι έκλεισε οριστικά ο κύκλος του ΣτΕ και ότι πλέον αυτό θα βαδίζει χέρι-χέρι με τις κυβερνήσεις στο ξεπάτωμα δασών και δασικών εκτάσεων, στο όνομα της ανάπτυξης του καπιταλισμού στην Ελλάδα.